TEVBE NEDİR?
Tevbe, vazgeçiştir. Doğru bilinenlerin yanlış, yanlış bilinenlerin doğru olduğunu kabul etmektir. Zihinsel kodlamanın yer değiştirmesi demektir. Bir anlamda içler ve dışlar çarpımıdır. Kavramların doğru yuvalara oturması demektir. İnsanın kaçtığına koşması, koştuğundan kaçması demektir.
Tevbe;
İnsanın kaçtığına koşması,
koştuğundan kaçması demektir
Neden ilk tevbe?
– Allah Teala’ın emirlerine baktığımızda hep önce bir temizlik görüyoruz. Allah, önce temizlik istiyor.
Euzü besmele ile nasıl bir temizlik?
Önce akıl ve kavram temizliği, sonra iman ve yaşam temizliği.
Neden önce akıl ve kavram temizliği?
Allah Teala, Kur’an-ı Kerim’in 49 Ayeti Kerime’sinde akletme emrini ve örneklerini vermiştir. İnsanlara aklederek, imana ulaşmalarını emretmiştir. Bu metodun başlangıç olduğunu, burayı düzenleyerek gerçeğe ulaşabileceğini anlatmak istemiştir. Çünkü iman gaybadır ve ispatı da akıl yolundan geçmektedir. Kavramlar ise zihinsel kodlamalarımızdır. Kendi düşünce hayatımızda iyiyi-kötüyü, sevabı- günahı, doğruyu-yanlışı kavramlarımızla gruplandırır ve tasnif ederiz. Bu şekilde hayat tarzımız, inancımız ve ahlakımız yerine oturur. Her insan ve millet kendi kavram kodlarına göre, yaşam, ahlak ve ibadet anlayışını yerleştirmiştir. Örnek olarak; her insana indirgenecek olan namus anlayışıdır. Ya da sofrasında olmasına karar verdiği yiyeceklerdir. Allah Teala’da yanlış kodlanan ve yanlış kodları kullananlara karşı, doğru kodları taşıyan kitaplarını ve peygamberlerini göndermiştir. Günümüz tabiri ile kavram kodlarını düzenlemek, aslında gerçek imana ulaşmak demektir. Ahlak ve ibadet anlayışımızı, düzenlemek demektir. Çünkü yanlış kod, yanlış talimata, yanlış talimat ise yanlış sonuca götürecektir.
NEDEN ÖNCE TEVBENİN İSPATI NEDİR?
Diyanet Tefsirinde bu konu şöyle anlatılmaktadır;
“Kul herhangi bir davranışta bulunurken, önemli bir işe teşebbüs ederken önce eûzü çekerek muhtemel olumsuz etkileri defetmekte sonra da besmeleyi okuyarak “kendinin tek başına yeterli olmadığını, başarı ve gücün ancak Allah’tan gelebileceğini, Allah’ın yeryüzünde halife kıldığı bir varlık olarak O’nun mülkünde, O’nun adına tasarrufta bulunduğunu, asıl mâlik ve hâkim olan Allah’ın koyduğu sınırları aşarsa emanete hıyanet etmiş olacağını…” peşinen kabul etmekte ve bundan güç almaktadır. Burada tevhid cümlesinin mânası da üstü kapalı olarak mevcuttur. Zira nasıl ki tevhid cümlesinde “lâ ilâhe” denilerek önce bütün sahte tanrılar zihinlerden siliniyor, sonra da “illallah” ifadesiyle hakiki, tek, eşi ve benzeri bulunmayan Allah kalbe ve zihne yerleştiriliyorsa, eûzü besmele çekildiğinde de önce kulluk ilişkisine engel olan kirli çevre temizleniyor, sonra da bu ilişkinin en uygun anahtarı kullanılmış, doğru kapılar açılmış, sağlıklı bağ kurulmuş oluyor”
Farklı olarak, namazdan önce abdest alınmasını da örnek olarak verebiliriz. Allah’ın huzuruna kabul edilme ve dileklerimizi kendisine sunma olan Namaz ibadetinden önce; mekanın, giysilerin ve bedenin temizlenmesi emredilmektedir. Bu temizlik yapılmadığında, O’nun huzuruna çıkma, Allah ile buluşma olan ibadetlerimiz geçerli olmayacaktır. Zahiri ve batıni ibadetlerin temelidir temizlik.
Bu açıklamalara göre; Allah’a yönelme ve affedilme konusunda ilk basamağın TEVBE ve ispatının da Euzü Besmele ile birlikte Kelime-i Tevhid cümlesi olduğunu anlamaktayız. Yüce Allah açıkça bizlere bu şekilde bildirmektedir.
Rabbim doğru anlamayı, doğru anlatabilmeyi, doğru anlaşılabilmeyi, doğru yaşayabilmeyi nasip eylesin.
Selametle.